USG
- badanie jest bezbolesne, bezpieczne i nieinwazyjne
- wykonane między 11 a 14 tygodniem ciąży pozwala ocenić ryzyko wystąpienia penych wad genetycznych oraz wad serca płodu
- na monitorze można już dojrzeć zarys główki, rączek i nóżek, żołądek, serce i pęcherz
- drugie badanie wykonane ok. 20 tygodnia ciąży przy odpowiednim ułożeniu płodu pozwala już odróżnić jego płeć
Najważniejsze skróty USG:
- AC- obwód brzucha dziecka
- AFI- wskaźnik płynu owodniowego
- ASP- akcja serca płodu
- BPD- szerokość główki od ciemienia do ciemienia (wymiar dwuciemieniowy)
- HBD- tydzień ciąży
- CER- wymiar poprzeczny móżdżku
- CRL- długość od czubka głowy do kości ogonowej (czołowo-siedzeniowa)
- EDD- przybliżona data porodu
- EFW- przybliżona waga dziecka
- FHR- bicie serca dziecka
- FL- długość kości udowej
- GA- wiek ciąży według ostatniej miesiączki
- GS- średnica pęcherzyka ciążowego
- HC- obwód główki
- HL- długość kości ramiennej
- LV- szerokość komory bocznej mózgu
- NB- kość nosowa
- NF- fałd karkowy
- NT- przezierność karkowa
- OFD- wymiar potyliczno-czołowy
- położenie- podłużne, skośne, poprzeczne (prawidłowe to podłużne główkowe)
Inne skróty:
- RR- ciśnienie krwi
- HGB- hemoglobina
- WBC- krwinki białe
- RBC- krwinki czerwone
- PLT- liczba płytek krwi
Cytologia:
- obowiązkowa, jeśli badanie to nie zostało zrobione krótko przed zajściem w ciążę
- pozwala wykluczyć ewentualne stany zapalne, co jest ważne dla rozwoju płodu
Grupa krwi:
- trzeba ją oznaczyć jak najszybciej i w czasie trwania ciąży wynik (oryginał) mieć zawsze przy sobie
- określenie czynnika RH pozwala się dowiedzieć czy nie występuje konflikt serologiczny
Glukoza:
- na początku ciąży należy zbadać poziom glukozy we krwi
- ok. 24-28 tygodnia należy wykonać doustny test obciążenia glukozą (OGTT), co pozwala wykluczyć zagrożenie cukrzycą
Nosicielstwo żółtaczki typu B i kiły (WZW):
- badanie wykonuje się dwukrotnie: pierwsze na początku ciąży, drugie przed porodem
- badanie w razie kłopotów pozwala uchronić dziecko przed ich skutkami
Badanie moczu:
- należy powtarzać co miesiąc
- pozwala zbadać pracę nerek
Morfologia:
- należy powtarzać co miesiąc
- pozwala w porę dostrzec ewentualną anemię i/lub infekcje
Test na toksoplazmozę:
- obowiązkowa, aby ją wykluczyć lub w porę skutecznie z nią walczyć
Badania prenatalne:
- Badania te niosą pewne ryzyko poronienia dlatego też wykonuje się je tylko w uzasadnionych przypadkach, kiedy badania nieinwazyjne wykazały nieprawidłowości.
Amniopunkcja:
- do poronienia dochodzi średnio raz na dwieście prób
- badanie to ma na celu zbadanie chromosomów dziecka, dzięki czemu można wykryć wiele wad genetycznych, np. zespół Downa
- lekarz nakłuwa igłą powłoki brzuszne i pęcherz owodniowy i strzykawką pobiera płyn
- zabieg obywa się pod kontrolą USG, co pozwala dokładnie obserwować nakłuwane miejsca i pomaga uniknąć uszkodzenia płodu
Biopsja trofoblastu:
- ryzyko poronienia jest wysokie, wynosi 1 na 30 zabiegów
- badanie to można wykonać już w 10 tygodniu ciąży
- polega na pobraniu igłą próbki kosmków (z których wytworzy się łożysko)
- wynik można uzyskać już po kilku dniach
- badanie to pomaga wykryć m.in. chorobą Duchenne'a, która prowadzi do zaniku mięśni, mukowiscydozę, zespół Downa (chorób tych nie da się wyleczyć, jednak w wielu przypadkach można skutecznie łagodzić ich objawy. Im wcześniejsze wykrycie choroby tym skuteczniejsza terapia)
Kordocentaza:
- ryzyko poronienia wynosi 1-1,5 proc.
- jest to najtrudniejsze badanie
- lekarz za pomocą igły pobiera próbkę krwi z żyły pępowinowej
- badanie to zaleca się, gdy podczas USG stwierdzono wadę wynikającą z nieprawidłowości w chromosomach, a na amniopunkcję i biopsję jest już za późno
- kordocentazę wykonuje się od 19 tygodnia, kiedy łożysko jest już w pełni wykształcone
- badanie to pomaga wykryć wady genetyczne i anemię hemolotyczną płodu (jej wykrycie pozwala przeprowadzić transfuzję krwi do żyły pępkowej i uniknąć narodzin ciężko chorego dziecka)
Należy pamiętać, że diagnostyka prenatalna ma na celu zapewnienie ciężarnej i dziecku jak najlepszej opieki. Wczesna diagnoza pozwala przyszłym rodzicom przygotować się na wychowywanie chorego dziecka.
Wykrycie wad jeszcze w życiu płodowym zwiększa szanse na ich wyleczenie, oraz umożliwia więcej możliwości diagnostycznych i terapeutycznych. Chore dziecko można leczyć już w łonie mamy. Rozwijający się płód może dostawać lekarstwa, hormony oraz może być poddawany drobnym zabiegom (np. sączkowanie wodogłowia) i operacjom.
Diagnostyka prenatalna pozwala bliżej poznać problem zdrowotny dziecka i stworzyć dla niego optymalne warunki porodu (np. zapewnić opiekę w wyspecjalizowanym ośrodku).
W wypadku poważnych wad serca wczesne rozpoznanie ma ogromne znaczenie, ponieważ operacja przeprowadzone bezpośrednio po porodzie bywa jedyną szansą na uratowanie dziecka.
